تورم  مناطق روستایی و  ضرورت اجرای طرح شاخص قیمت مصرف کننده خانوارها 

عنایت خانمحمدی

 افزایش  تورم در مناطق روستایی بیانگر وخامت اوضاع معیشتی  و توسعه نیافتگی روستاها  مخصوصا در بعد اقتصادی بوده و  به همین دلیل ما باید  شاهد تشدید مهاجرت از روستاها به حاشیه شهرهای بزرگ و کلانشهرها باشیم . رشد نابرابری‌های درآمدی و گسترش  ناهنجاری‌های اقتصادی و اجتماعی و افزایش جرایم و تشدید فقر همه نشان از پیوند  فقر شهری با فقر روستایی و عدم‌توسعه‌یافتگی روستاهای ایران دارد.

مرکز آمار از سال ۱۳۷۴ اقدام به تهیه آمار تورم مناطق روستایی کشور به طور ماهانه کرده است. تا پیش از آن، تورم مناطق روستایی کشور به طور فصلی تهیه و اعلام می‌شد. از سال ۱۳۷۴ که تورم مناطق روستایی کشور به طور ماهانه تهیه و اعلام شده است،  برای اولین بار در فروردین 98 تورم نقطه به نقطه این مناطق از مرز ۵۰ درصد عبور کرد.

طبق آخرین اعلام مرکز آمار (تیرماه 98)، در حالی که متوسط تورم کشور طی یک‌سال به ۴۰/۴ درصد رسیده است، ولی فشار تورم بر روستائیان ۴ درصد بیشتر از این عدد بوده و به ۴۴/۴ درصد رسیده است.

 از دیدگاه برخی اقتصاددانان، در مناطق روستای و کم درآمد جامعه، اقلام کالایی و خدماتی مصرفی، مشخص و ثابت است و امکان جایگزینی چندان مقدور نیست. از همین رو فشار تورمی به هنگام افزایش قیمت در کالاها و خدمات استراتژیک بیشتر بر مناطق روستایی و دهک‌های پایین درآمدی تحمیل می‌شود.

 در این راستا ، در سایت مرکز آمار ایران  برای رفع تورم  لزوم اجراي طرح شاخص قيمت مصرف‌كننده خانوارهاي روستايي مطرح و برای آن دلایلی بر شمرده  است که در زیر بدان ها اشاره می شود:

١-    بر اساس نتایج سرشماری سال ١٣٩٥، بیش از ٢٠ میلیون نفر از جمعیت کشور (%٢٦ کل جمعیت که حدود یک سوم خانوارها هستند) در مناطق روستایی و آبادی ها زندگی می کنند. با توجه به وسعت کشور و اختلاف زیرساخت های اقتصادی بین کلان شهرها و مناطق روستایی، لزوم محاسبه شاخص قیمت روستایی اهمیت بسزایی برای سیاستگذاران دارد.

٢-        سیاست گذاری های دولت برای توسعه روستایی با جهت گیری افزایش درآمد روستاییان می باشد. اين اقدام در صورتي به درستي عمل ميكند كه پیش بینی افزايش درآمد با توجه به درآمد حقیقی و با در نظر گرفتن افزايش هزينهها باشد. بنابراين با توجه به تفاوت موجود بین سطح قیمت ها و الگوی مصرف در مناطق شهری و روستایی، نياز به تهيه شاخصي است كه ميزان تورم و در نهايت سطح واقعي درآمد در روستا را اندازهگيري نمايد. ضمن اینکه برخی سیاست های دولت مانند هدفمندی یارانه ها اثرات متفاوتی بر مناطق شهری و روستایی داشته است.

٣-        تفاوت الگوی مصرفی خانوارهای شهری و روستایی یکی از علل تفاوت بین شاخص کل شهری و روستایی است. نتایج حاصل از طرح های هزینه و درآمد خانوارها در مناطق شهری و روستایی نشان می دهد ساختار الگوی مصرف در شهرها و روستاها متفاوت است. و این اختلاف بین الگوی مصرف در مناطق شهری و روستایی در سال های اخیر همچنان پابرجاست و نسبت به سال های گذشته کاهش نیافته است.

٤-        اثر تغییر قیمت در بخش مسکن بر روی شاخص قیمت مصرف کننده در خانوارهای شهری و روستایی یکی دیگر از علل تفاوت شاخص قیمت در مناطق شهری و روستایی است. بر اساس نتایج طرح هزینه و درآمد خانوار ، بخش مسکن به تنهایی حدود ٣٠ درصد از هزینه های خانوارهای شهری را به خود اختصاص داده است. با توجه به اینکه هر گونه تغییر قیمت در این بخش اثر معنی داری بر روی شاخص قیمت ها در مناطق شهری خواهد گذاشت و با توجه به اینکه وزن هزینه بخش مسکن برای خانوارهای روستایی حدود ١١ درصد است، طبیعتا در هنگام افزایش قیمت ها در این بخش شکاف شاخص قیمت در مناطق شهری و روستایی افزایش خواهد یافت.

٥-    نتایج آزمون های آماری نشان می دهد که شاخص قیمت گروه های کالاها و خدمات در دو طرح شهري و روستايي اختلاف معني داری دارند که اجراي طرح آمارگيري از قيمت خرده فروشي كالاها و خدمات مصرفي خانوارهاي روستايي را توجیه میکند.     
    
٦-    براي محاسبه مصرف خصوصی خانوار و هزينه واقعی خانوارهاي روستایي در حساب‌هاي ملي نياز به تهيه شاخص قيمت كالاها و خدمات روستایي ميباشد.