معبد مهر، یادگاری تاریخی خفته در دل زمین

مراغه - ایرنا - معبد مهر مراغه، یادگاری سه هزار ساله از دوره اشکانیان است که با وجود مدفون بودن بیشترین قسمت آن در دل زمین، همچنان چشمان بینندگان را محسور خود می کند.

 

به گزارش ایرنا، این معبد میراثی ارزشمند از دوران اشکانی و حجاری شده در دل زمین است که برای عبادت و نیایش مردم زمان های گذشته مورد استفاده قرار می گرفت و اکنون گویای تاریخ کهن این دیار از دل زمین برای گردشگران و علاقه مندان به آثار تاریخی است.
معبد مهر مراغه مجموعه ای منحصر به فرد و جزو چهار معبد باقی مانده از دوره اشکانی در ایران و از نیایشگاه های پیروان آیین مهر محسوب می شود که سه هزار سال پیش با هنرمندی حجاران به صورت بنایی صخره ای در دل زمین کنده شده است.
پیروان آیین مهر در منطقه تاریخی مراغه، معبد مهر را با تراشیدن قطعه سنگی عظیم از جنس شیست با دهانه ای به عرض پنج متر و 40 سانتی متر به وجود آورده اند.
این معبد در روستای ورجوی از توابع مراغه به فاصله شش کیلومتری از مرکز این شهر قرار گرفته و محوطه آن شامل قبرستان، معبد و مجموعه ای تاریخی است و در سال 1356 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
در همسایگی معبد مهر مراغه، گورستانی مربوط به روستای ورجوی است که قدمت آن نیز زیاد می باشد، ولی به پای قدمت این معبد نمی رسد و برخی از سنگ قبر های متعلق به قرن نهم هجری است و در خود مقبره ملامعصوم مراغه ای از علمای معروف قرن 13 هجری - قمری را جای داده است.
با وجود اینکه مقالات زیادی در خصوص معبد مهر مراغه منتشر شده، اما این معبد همچنان دارای زوایای مبهم و مرموزی است که احتمال می رود به مرور زمان پرده از راز این بخش ها نیز برداشته شود.
این معبد که احتمال می رود قسمت بزرگتر آن آرام و بی صدا در دل زمین پنهان شده، هزاران سال است که روایتگر خاطرات مردمان این دیار بوده و در تمام این سال ها به محلی برای اجرا و برگزاری مناسک مذهبی در آیین ها و ادیان مختلف تبدیل شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: معبد مهری از معابد مهم ایران و جهان بوده که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جزو چهار معبد مهم مهرپرستی در کشور به شمار می رود.
یعقوب طالبی افزود: معبد مهر مراغه در دوره صوفیه و تمدن اسلامی به مسجد و محلی برای تعلیمات مذهبی تبدیل و در دیوارهای آن آیات حجاری شده از قرآن دیده می شود.
وی از انجام مطالعات و نقشه برداری ژئوفیزیک این معبد خبر داد و یادآور شد: منطقه مورد بررسی در نقشه برداری، منطبق بر حریم پیشنهادی معبد مهر بوده و گستره سه هکتاری از حریم این اثر تاریخی را دربر می گیرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه اظهار داشت: در مطالعات ژئوفیزیک بدون کوچک ترین دخل و تصرف در محوطه تاریخی باستانی، با انتشار امواج لیزر و ثبت بازخورد آن، می توان تا عمق 10 متر از سطح زمین را بدون خاک برداری تصویربرداری کرد.
طالبی، ادامه داد: خوبی این روش در حفظ بافت تاریخی و جلوگیری از آسیب دیدگی بنا است و بعد از این روش نقشه برداری، می توان به شکل بسیار علمی و دقیق به خاکبرداری و بیرون آوردن محوطه از زیر لایه های خاک اقدام کرد.
وی گفت: این روش مزیت های مهمی مانند هزینه و زمان کم داشته و در این شیوه هیچگونه تخریب و به هم ریختگی در لایه های باستان شناختی صورت نمی گیرد که البته این شیوه مقدمه ای اصولی و علمی برای حفاری و کاوش باستان شناختی است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه یادآوری کرد: معبد مهر، محوطه ویژه ای با آثار و نشانه های متعدد از دوران های مختلف تاریخی است و به جهت موقعیت مکانی و ابهامات موجود در خصوص حریم معبد، اداره کل میراث فرهنگی تصمیم بر ساماندهی محوطه آن و گسترش مطالعات در این منطقه ارزشمند تاریخی گرفته است.
طالبی، افزود: به منظور احیای معبد مهر مراغه، پس از انجام مطالعات ژئوفیزیک آن توسط این اداره، با همکاری شهرداری تفاهم نامه تملک یک باب منزل نیز در این راستا انجام شده است.
وی، گفت: به منظور سرمایه گذاری در این اثر تاریخی، با همکاری بخشداری مراغه یک شرکت تعاونی 150 نفری از اهالی روستای ورجوی تشکیل شده و این شرکت با حدود 20 میلیارد ریال آورده اعضا و دریافت 80 میلیارد ریال تسهیلات دولتی سه درصد، در آینده تمامی مجموعه را در اختیار می گیرد و با نظارت و طرح های میراث فرهنگی اقدام به تملک، محوطه سازی و ایجاد زیرساخت های گردشگری در این محل می کند.
معبد مهر در سال 1353 شمسی توسط پرویز ورجاوند باستان شناس ایرانی شناسایی شد و به اعتقاد وی این مکان بر اساس شواهدی مبنی بر سبک معماری میتراییسم در پلان آن، قابل مقایسه با معابد مهری ایتالیاست.
اگر چه قرابت سبک معماری این معبد با معابد مهری ایتالیا و معابد دوره میتراییسم اثبات نشده است، اما این اثر به عنوان یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی ملکی کشور شناخته شده و یکی از جاذبه های غنی و ارزشمند منطقه به شمار می رود.
کارشناسان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه معتقدند در صورت اثبات همخوانی پلان معبد مهری با پلان های معابد دوره میتراییسم، این پلان جزو نادرترین پلان های موجود در کشور شده و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می شود.
معبد مهر مراغه هر سال گردشگران و علاقه مندان زیادی را از کشورهای مختلف و سراسر ایران به سوی خود جذب می کند که در صورت سرمایه گذاری و محوطه سازی در اطراف آن، می تواند نقش بسزایی در جذب گردشگر خارجی به منطقه ایفا کند.
رصدخانه، گنبد سرخ، برج مدور، گنبد غفاریه، گنبد کبود و معبد باستانی مهر، موزه تخصصی ایلخانی، موزه سنگ نگاره ها و مجموعه آرامگاه اوحدی به عنوان شاخص ترین آثار تاریخی مراغه است.
شهرستان مراغه با حدود 515 اثر تاریخی و تپه های شناسایی شده جزو 10 شهر دارای بافت غنی تاریخی و فرهنگی در کشور محسوب می شود که حدود 300 اثر تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
این شهرستان در 147 کیلومتری جنوب غربی آذربایجان شرقی، در مشرق دریاچه ارومیه و بر دامنه جنوبی کوه سهند قرار گرفته و از شمال به تبریز، از شرق به هشترود، از جنوب به میاندوآب و از غرب به دریاچه ارومیه محدود است.
گزارش از حسن حسین زاده
3034/8023/518

⛔️😱⛔️ آثار تاريخي مراغه در معرض نابودي قرار دارد !

🌍 خبرگزاری مهر : اثر تاريخي " معبد مهر " نيز در جنوب گورستان تاريخي روستاي ورجوي قرار دارد كه قبل از اسلام پرستش گاه خورشيد و محل برگزاري مراسم خاص مهر پرستان بوده و بناي آن احتمالا در زمان ساسانيان و اشكانيان انجام شده است ، در دوره اسلامي اين محل به مسجد ومقبره ملامعصوم از علما معروف مراغه در قرن 13 ه ق تبديل شده است .

📡 اين معبد كه مي توانست به خودي خود سهم زيادي در جذب #گردشگران_مراغه داشته باشد اما هم اكنون بدليل عدم رسيدگي ، مرمت و حفاظت سازمان ميراث فرهنگي به خرابه اي تبديل شده است كه در گوشه گوشه آن چيزي جز زباله و خاك مشاهده نمي شود .
____________